JATORRIA
- Willian J. Thigeren arabera II.mendean abenduak 25ean ospatzen zuten jada, erromatarren eguzkiaren jaia ospatu orduko.
- 386.urtean Juan Crisostomok herrialdeak bateratu zituen denek 25ean ospa zezaten nahiz eta askok arinagotik ospatu.
- Erromatarrek Saturnoren jaia ospatzen zuten data hontan. Ondorioz Julio I. aita santuak 350ean Jesusen jaiotza ospatzea proposatu zuen.
- Beste batzuek VI. mendean Konstantino I.goa handiak kristautasuna zabaltzeko asmatutako jaia dela defendatzen dute.
- Askok diotenez, Jesus jaio zenean zeru izartsua omen zegoen eta artzainak kanpoan omen zeuden beraien artaldeak zaintzen, beraz, ezin zen negua izan. Baina elizak kontra egiten ditu, beste urtaroan pasko eguna duelako.
NEGUKO SOLSTIZIOA
Gaurik luzeena eta egunik motzenari deitzen zaio horrela. Abenduaren 20 eta 23 egunen artean izaten omen da, gabon hasieran. Jesus horrelako batean jaio omen zen planetek kokatze puntu ezpezifiko hortan zeudela.
NAVIDAD HITZA
Navidad hitza latineko "Nativitate" hitzetik dator.
Nati: jaiotza
vita: bizitzarena
te: zuretzat
Beraz, "zuretzako bizitzaren jaiotza" esan nahi du.
OPARIEN JATORRIA
Benetan ohitura zaharra da gabonetan haur eta gaztetxoei opariak ematearena (sarri helduen artean ere bai). Horretarako tipikoa da misterio gisa ezagutaraztea hau, esaterako, Euskal Herrian olentzero.
Erromatarrek ere bazuten ohitura hau, beraien artean opari txikiak egiten zituzten laurel eta olivo landareen adarrak eta kriseiluak, bertan izenak, gurariak.. idatzita zeudenak.